Kultura
14 września 2023
Tanto per quanta fama ricevi,
avrà sempre più paganti la fontana di Trevi.
Ile byś sławy nie zdobył, Fontanna di Trevi i tak więcej zarobi.
Tak przynajmniej twierdzi włoski raper Caparezza, nawiązując do popularnego wśród turystów zwyczaju wrzucania monety do Fontanny Di Trevi, mającego im zapewnić powrót do Wiecznego Miasta.
Fontana di Trevi. Najsłynniejsza fontanna rzymska.
Fontanna di Trevi znajduje się w samym sercu centro storico, czyli historycznego centrum Rzymu. Ponoć co roku wyławia się z niej ponad milion euro - milion, na który składają się wszystkie monety symbolizujące tęsknotę całego świata za Rzymem...
A konkretnie: symbolizujące chęć powrotu milionów ludzi, którzy przyjeżdżają Romę podziwiać.
Sztuka i emocje
Ale przecież nie o pieniądze tu chodzi, a przynajmniej nie tylko o nie.
Fontanna di Trevi "zarabia", a raczej zaskarbia dla Rzymu coś zupełnie innego.
Są to emocje wszystkich tych ludzi, którym daje poczucie, że uczestniczą w czymś wyjątkowym i niepowtarzalnym.
Ofitość wody, kształtów i blasków wyrywa nas z ram codzienności, i jeśli nie my sami, to przynajmniej nasze myśli i emocje czują się jak Marcello i Sylvia, zanurzeni i zatraceni w tym "fontannowym" szaleństwie, w scenie z filmu Felliniego.
Kontemplujemy więc ten oszałamiająco piękny widok jakbyśmy znaleźli się "u źródła".
"U źródła" czego? - na to niech każdy znajdzie własną odpowiedź.
Marcello Mastroianni i Anita Ekberg w scenie z filmu Federico Felliniego "La dolce vita". Ciekawostka: aktorzy "kąpią się" w replice Fontanny di Trevi, którą na potrzeby filmu stworzono w studiu filmowym w Cinecittà.
Fontanna di Trevi jest wspaniała pod względem architektury - jako fasada Palazzo Poli.
Jest przepięknym rozwiązaniem urbanistycznym. Jej widok wyłania się stopniowo w głębi wiodących do niej ulic, podnosząc przy tym nieco dramatycznie napięcie, a potem roztacza się niczym scena teatralna przed widownią skupioną na Piazza di Trevi.
Jest przepięknym, monumentalnym dziełem barokowych artystów rzeźbiarzy.
Autorem dynamicznej grupy rzeźb z centralną postacią Okeanosa, jego koni morskich i Trytonów jest Pietro Bracci, natomiast alegorie Obfitości i Zdrowia, które znajdują się po bokach Oceanu, stworzył Filippo della Valle.
Fontanna di Trevi. Centralna postać to personifikacja oceanu, Okeanos. Po jego bokach znajdują się alegorie: Obfitości (po lewej) i Zdrowia. U dołu widać rozbrykane konie morskie i wiodących je Trytonów.
Historia znajdującej się w tym właśnie miejscu fontanny nie zaczyna się od Fontanny di Trevi. Przed nią istniała tu inna, piętnastowieczna fontanna i - podobnie jak ta dzisiejsza - zasilana była wodą z antycznego akweduktu Acqua Vergine, łac. Aqua Virgo.
Od roku 1640 nad nowym projektem dla fontanny pracował sam Giovanni Lorenzo Bernini, jego koncepcji jednak nie zrealizoano, a prace nad fontanną odłożono.
Ostateczny kształt Fontanna di Trevi zyskała dopiero sto lat później, w latach 1732-1751. Autorem projektu był Nicola Salvi.
Romantyczny rytuał magiczny
Czyli przepis na to, jak zapewnić sobie powrót do Rzymu.
Bierzemy dowolną monetę.
Stajemy tak, aby fontannę mieć za plecami.
Zamykamy oczy.
Rzucamy monetę za siebie prawą ręką przez lewe ramię.
Gdy tylko wypuścimy monetę z dłoni - błyskawicznie odwracamy się i w ślad za nią rzucamy spojrzeniem.
Jeśli złapiemy wzrokiem monetę, aby ujrzeć, jak znika w wodach fontanny - powrót do Rzymu mamy zapewniony.
Jeśli nie złapiemy monety wzrokiem - nie martwmy się. Do Rzymu i tak wrócimy, choćby po to, aby powtórzyć cały ten magiczny rytuał.
Wśród mniej znanych legend i rytuałów związanch z Fontanną di Trevi warto wyróżnić tradycję kieliszka, bicchiere. Dwoje zakochanych, gdy z jakichś powodów czekała ich rozłąka, przychodziło tu przypieczętować wzajemną wierność. Rytuał nakazywał zaczerpnąć do szklaneczki i napić się wody z "fontanny zakochanych", bo i tak czasem nazywa się Fontannę di Trevi: la fontanina degli innamorati.
Trevi, czyli tre vie, trzy drogi
Jest kilka hipotez dotyczących pochodzenia nazwy Fontanny di Trevi.
Według jednej z nich nazwa oznaczałaby trzy drogi krzyżujące się w okolicach źródła wody zasilającej fontannę. Tak zatem trivio, czyli skrzyżowanie trzech szlaków, dotyczyło dróg Collatina, Prenestina i Tiburtina.
I tak, podążając za wodą, trafiamy na skarby dawnego Rzymu: akwedukty.
Podążając za wodą do źródła
il fonte - źródło
la fontana - fontanna
Szukając źródła wody, która ożywia Fonatnnę di Trevi, trafiamy na ukryte, prawdziwe skarby antycznych rzymskich inżynierów, czyli na działający od czasów starożytnych akwedukt rzymski: Aqua Virgo, po włosku Acqua Vergine, czyli Dziewicza Woda.
Ten zbudowany w 19 roku p.n.e. przez Marka Agrypę akwedukt jest jednym z jedenastu antycznych systemów dostarczających wodę do Rzymu w czasach starożytnych.
Miał zasilać Termy Agrypy na Polu Marsowym.
Warto odnotować, że Miasto zużywało ok. miliona m³ wody na dobę i ówczesne akwedukty były w stanie temu sprostać.
Akwedukt Aqua Virgo działa do dziś.
Konstrukcja akweduktów zasilających Miasto w wodę wykorzystywała nie tylko spadek terenu, ale i proste prawa mechaniki cieczy, sama ten ciągły spadek zapewniając. Poprzez system piętrzenia wody w studzienkach, w zbiornikach czy wieżach ciśnień uzyskiwno odpowiednie ciśnienie w przykrytych kanałach i w rurach, biegnących często pod ziemią.
Akwedukty znano i budowano już wcześniej, ale dawni rzymscy inżynierowie olśniewajco rozwinęli i rozpowszechnili tę sztukę.
P.S.
Zasilający Pompeje Aqua Augusta, jeden z największych akweduktów rzymskich, odgrywa ważna rolę w świetnej powieści Roberta Harrisa "Pompeja".
Dzięki tej sugestywnej i trzymającej w napięciu opowieści dokładnie zorientujesz się, jak ważną rolę pełniły te potężne konstrukcje inżynierskie w życiu antycznych Rzymian, a przy okazji poznasz przebieg wydarzeń z 79 r. w chwili wybuchu Wezuwiusza.
Konie morskie i Trytony z Fontanny di Trevi.
